Sankcja kredytu darmowego

Kto i kiedy może skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego ma zastosowanie tylko w przypadku tzw. kredytów konsumenckich. Skorzystanie z tej instytucji jest zatem możliwe tylko wtedy, gdy:

• umowa została zawarta przez osobę fizyczną po 18 grudnia 2011r.,
• wypłacony na mocy umowy kredyt nie może opiewać na więcej, niż 255.550,00 zł albo równowartość tejże kwoty w walucie obcej (np. kredyt w euro, USD , CHF). Kredyt ten może być także przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, pod warunkiem, że nie jest on zabezpieczony hipoteką,
• całkowita spłata kredytu nie mogła nastąpić dawniej niż na rok przed złożeniem oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego,
• z sankcji kredytu darmowego można skorzystać zarówno podczas spłaty kredytu, jak i rok po zakończeniu spłaty kredytu, gdy strony umowy wypełnią jej postanowienia,
• konsument musi wykazać, że kredytodawca naruszył jedno lub więcej praw wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim.

Sankcją kredytu darmowego mogą być objęte jedynie następujące rodzaje umów:

1. umowa pożyczki,
2. umowa kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego,
3. umowa o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego jeśli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia,
4. umowa o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia,
5. umowa o kredyt odnawialny.

Najczęściej instytucja ta znajdzie zastosowanie w umowie kredytu oraz umowie pożyczki zawieranych przez osoby fizyczne w celach niezarobkowych, a przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb własnych.

Uchybienia w umowie umożliwiające skorzystanie z sankcji kredytu darmowego.

Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, w pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy Bank uchybił obowiązkowi zawarcia w umowie niezbędnych z punktu widzenia przepisów informacji. Do pozostałych uchybień należą:

• naruszenie obowiązku zawarcia umowy w formie pisemnej lub w innej formie szczególnej,
• nieokreślenie w treści umowy kredytowej rodzaju udzielonego kredytu i jego całkowitej kwoty, czasu obowiązywania umowy, terminu i sposobu spłaty zobowiązania, stopy oprocentowania oraz rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania,
• pominięcie w umowie informacji o kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową,
• przekroczenie poziomu określonych w ustawie kosztów,
• pominięcie informacji o terminie, sposobie i skutkach odstąpienia konsumenta od umowy, prawie konsumenta do spłaty zobowiązania przed terminem oraz procedury spłaty kredytu przed terminem.

Znaczenie wyroku TSUE z dnia 13 lutego 2025r., sygn. C-472/23.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w ww. wyroku stwierdził, że w przypadku naruszenia obowiązku udzielenia informacji, które wpływają na zdolność konsumenta do oceny zakresu jego zobowiązania, bank może zostać pozbawiony prawa do odsetek i opłat. Z zastrzeżeniem weryfikacji przez sąd krajowy, Trybunał uznaje tę sankcję za proporcjonalną, nawet jeśli waga naruszenia i wynikające z niego konsekwencje dla konsumenta nie są wystarczające. Innymi słowy, TSUE potwierdził, że konsument ma prawo do pełnego zwolnienia z kosztów kredytu w przypadku naruszenia przez bank obowiązków informacyjnych, czyli może uzyskać darmowy kredyt.

Zgodnie z wyrokiem, jeśli bank podał błędną wartość RRSO, uniemożliwiając konsumentowi ocenę rzeczywistych kosztów kredytu, narusza to jego prawa. Umowy kredytowe muszą jasno określać warunki zmiany opłat. Jeśli bank stosuje nieprecyzyjne kryteria, konsument nie jest w stanie ocenić swojego zobowiązania, co narusza Dyrektywę 2008/48/WE.

Chociaż ww. orzeczenie stanowi pozytywny sygnał dla zmian w zakresie stosowania sankcji kredytu darmowego, należy do niego podchodzić z ostrożnością. Trybunał wskazał, że to sąd krajowy w konkretnej  sprawie i istniejących w niej okolicznościach musi ocenić, czy kredytodawca wypełnił należycie obowiązki informacyjne w zakresie zmiany opłat i prowizji. Wyrok TSUE niewiele więc w tej kwestii przesądza, bowiem wypowiedź jest ogólna, a każdy kredytodawca stosuje własny wzorzec umowny zawierający różne przypadki zmiany opłat i prowizji oraz różne brzmienie klauzuli modyfikacyjnej. Każda sytuacja jest inna i każdy wzorzec umowy kredytu lub pożyczki powinien być oceniony indywidualnie, dlatego tak ważne jest powierzenie sprawy profesjonalnej kancelarii, która dokona takiej analizy.

Jakie czynności podejmuje Kancelaria Radcy Prawnego Radosława Śliżewskiego?

Reprezentujemy kredytobiorcę na każdym etapie postępowania z Bankiem, tj. na etapie postępowania przedsądowego (analiza umowy, przygotowanie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego oraz wezwania do zapłaty), reprezentujemy klienta w Sądzie w obu instancjach, jak również pomagamy w rozliczeniu z Bankiem po prawomocnym zakończeniu postępowania.