Rozwody to jedne z najtrudniejszych, a zarazem najczęściej występujących spraw z zakresu prawa rodzinnego. Oferowany przez Nas profesjonalizm i rzetelność pomogły przejść wielu małżonkom przez ten trudny czas. Wiemy, że jest to ciężkie doświadczenie życiowe zarówno dla samych małżonków, jak i pozostałych członków rodziny, dlatego do każdej sprawy podchodzimy w sposób indywidualny, poświęcając dużo czasu na dobór odpowiedniej strategii procesowej dopasowanej do potrzeb naszego Klienta. Każda sprawa rozwodowa jest ważna i każda wymaga dużego zaangażowania. Nasza kancelaria reprezentuje klientów podczas rozwodu, przygotowuje niezbędne dokumenty oraz zajmuje się wszelkimi kwestiami prawnymi.
Powszechnie uważa się, że rozwód to orzeczenie sądu wydane w formie wyroku, orzekające rozwiązanie małżeństwa cywilnego. Przesłanką orzeczenia jest stwierdzenie przez sąd, że nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Orzeczenie rozwodu jest możliwe po spełnieniu kilku warunków.
Rozwód jest dopuszczalny jedynie w sytuacji, kiedy pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia w sferze fizycznej, duchowej i gospodarczej. Rozkład zupełny oznacza, że w/w czynniki zanikły, a trwały, iż nie ma możliwości ich odbudowania. Warto jednak zaznaczyć, że zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Inicjując sprawę o rozwód należy pamiętać o prawidłowej formie pozwu, a także o jego odpowiednim opłaceniu. Wybór profesjonalnego pełnomocnika daje przede wszystkim gwarancję sporządzenia merytorycznego i zgodnego z wymogami formalnymi pozwu.
Rozwód z orzekaniem o winie
Rozwód z orzeczeniem o winie przeprowadza się, gdy jeden z małżonków ponosi winę za rozpad pożycia małżeńskiego lub w sytuacji, gdy winne są obie strony. Podstawą przyjęcia winy rozkładu pożycia jednego z małżonków jest ustalenie, że jego zachowanie przyczyniło się do powstania lub pogłębienia rozkładu, nie jest jednak istotne w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do tego. Wina wpływa również na zakres obowiązku alimentacyjnego pomiędzy byłymi małżonkami. W przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie należy wykazać winę za spowodowanie i utrwalenie rozkładu pożycia małżeńskiego, a więc ustalenie zachowań, które doprowadziły do powstania i rozkładu pożycia. Do najczęstszych takich sytuacji należy: zdrada jednego z małżonków, przemoc fizyczna lub psychiczna, notoryczne zaniedbywanie wychowywania małoletnich dzieci połączone z bezczynnym trybem życia, zatajenie przed małżonkiem choroby psychicznej lub posiadania dziecka pozamałżeńskiego, uzależnienie od alkoholu.
Rozwód bez orzekania o winie
Jeżeli natomiast małżonkom zależy na sprawnym i szybkim orzeczeniu rozwodu i mają ustalone wszelkie okoliczności rozstania, mogą oni zdecydować się na rozwód bez orzekania o winie. Sąd zaniecha wówczas orzekania, który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. W takim przypadku następują skutki takie same, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie może nastąpić tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na takie rozwiązanie wyrażają oboje małżonkowie. W razie sprzeciwu któregokolwiek z nich, sąd ma obowiązek ustalić kto faktycznie ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. W przypadku rozwodu bez orzekania o winie orzeczenie może zapaść już na pierwszej rozprawie.
Kwestia orzekania o władzy rodzicielskiej jest jednym z najistotniejszych elementów rozstrzyganych w sprawach o rozwód. Dziecko powinno jak najmniej odczuć skutki rozstania rodziców, ponieważ bez względu na rozstanie rodziców posiada ono pełne prawo do bycia wychowanym przez oboje z nich. W wyroku rozwodowym nie można pominąć tej kwestii, nawet jeżeli rodzice o to wnoszą. W przypadku braku porozumienia rodziców, sąd może powierzyć władzę rodzicielską jednemu z rodziców i ograniczyć ją drugiemu z nich. Należy jednak pamiętać, że nadal konieczne jest rozstrzygnięcie najistotniejszych kwestii związanych z wychowaniem dziecka. Samo orzeczenie o powierzeniu władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom nie rozwiązuje istotnych problemów związanych z wychowaniem dzieci. Sąd w takim przypadku może uwzględnić pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli oczywiście jest ono zgodne z dobrem dziecka. Należy również pamiętać, że rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. Jeżeli pomiędzy rodzicami brak jest porozumienia co do wychowania dziecka, sąd uwzględniając prawo dziecka do wychowywania przez oboje rodziców rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd w wyroku rozwodowym może także powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka, jeżeli jego dobro za tym przemawia. Sąd w wyroku rozwodowym nie ma natomiast obowiązku orzekania o kontaktach rodzica z dzieckiem w przypadku złożenia przez strony takiego wniosku.
W wyroku rozwodowym sąd ma obowiązek rozstrzygnięcia o wysokości alimentów na rzecz małoletnich dzieci, świadczonych przez rodzica, któremu nie powierzono pieczy nad dzieckiem. Oznacza to, że nawet w przypadku, gdy małżonek, przy którym dziecko ma pozostać nie chce alimentów od drugiego z rodziców, sąd i tak musi te alimenty zasądzić. Z praktyki sądowej wynika również, że sąd „rozwodowy” rozstrzyga o alimentach na rzecz dziecka także wtedy, gdy kwestia ta została rozstrzygnięta w poprzednio wydanym wyroku czy ugodzie zatwierdzonej przez sąd. Co do zasady świadczenie alimentacyjne na rzecz małoletnich dzieci płaci ten z małżonków, który już z nimi nie mieszka. Ustalając wysokość alimentów sąd bierze pod uwagę nie tylko potrzeby dzieci, ale także możliwości finansowe zobowiązanego. Warto pamiętać również, że obowiązek alimentacyjny nie musi ustawać jednocześnie z osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości. Świadczenie alimentacyjne może również obejmować dziecko pełnoletnie, jeżeli nie jest ono w stanie samo się utrzymać. W przypadku ustalenia alimentów na dorosłe dziecko pozew musi wnieść dziecko Pozwanego.
Alimentów od małżonka można żądać podczas postępowania o rozwód, jak również po rozwiązaniu małżeństwa. Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom. Usprawiedliwione potrzeby małżonka to takie potrzeby, których zaspokojenie jest niezbędne do godziwego życia.
W sytuacji, w której jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, drugi małżonek może żądać alimentów, gdy orzeczenie rozwodu pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. W tym przypadku uprawniony małżonek nie musi znajdować się w niedostatku. Za przyczynę niedostatku uznaje się m. in. niemożność podjęcia pracy zarobkowej w wyniku złego stan zdrowia, konieczność sprawowania stałej opieki nad obłożnie chorym członkiem rodziny, itp. Sąd w takiej sytuacji porównuje stopę życiową obojga małżonków. W sytuacji, gdy sąd ustali, że małżonek niewinny żyłby na znacznie wyższej stopie, gdyby do rozwodu nie doszło, może ustalić alimenty.
Wysokość alimentów zależy nie tylko od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, ale także od możliwości majątkowych i zarobkowych byłego małżonka, który jest zobowiązany do zapłaty alimentów. Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim wysokość uzyskiwanego przez byłego małżonka wynagrodzenia i innych dochodów.
W przypadku rozwodu z orzekaniem o winie obowiązek alimentacyjny jest nieograniczony w czasie. Natomiast w przypadku rozwodu bez orzekania o winie, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od daty rozwodu. W wyjątkowych sytuacjach, na wniosek uprawnionego do alimentów, obowiązek ten może być przedłużony przez sąd na okres powyżej 5 lat. Warto jednak pamiętać, że zarówno w przypadku rozwodu bez orzekania o winie, jak i z orzekaniem o winie, obowiązek alimentacyjny wygaśnie, gdy małżonek uprawniony do alimentów zawrze nowy związek małżeński.
Jeżeli strony chcą, aby w trakcie sprawy rozwodowej doszło do podziału majątku wspólnego, przynajmniej jedna z nich musi złożyć taki wniosek. W wyroku rozwodowym sąd może dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Wniosek o podział majątku powinien zawierać wszelkie szczegóły odnośnie ilości i wartości składników majątku wspólnego. Należy również dołączyć do niego wszelkie dokumenty potwierdzające te informacje. Przy podziale majątku podczas rozprawy rozwodowej bardzo ważne jest, aby strony były zgodne nie tylko co do ilości składników majątku, ale również co do ich wartości. Sąd niekiedy może zgodzić się na częściowy podział majątku wspólnego w trakcie rozprawy rozwodowej. W takiej sytuacji pozostała część majątku małżonków nadal stanowi majątek wspólny, a byli małżonkowie muszą podzielić go w trakcie osobnego postępowania lub poprzez umowę.
Szerzej na ten temat w zakładce „Podział majątku”.
Sąd rozstrzyga w sprawie rozwodowej o sposobie korzystania z mieszkania przez małżonków, jeśli w chwili rozwodu małżonkowie mieszkają razem. Podstawową kwestią, którą bierze pod uwagę jest dobro małoletnich dzieci oraz interes tego małżonka, przy którym zostają dzieci. Wówczas sąd orzeka, jak małżonkowie mają podzielić między sobą pomieszczenia we wspólnie zajmowanym mieszkaniu. Z reguły sąd np. dzieli piętra domu lub pokoje pomiędzy małżonków. Wskazuje również, które z pomieszczeń będą przeznaczone do użytku wspólnego (np. kuchnia, łazienka). Małżonkowie mogą również sami dokonać faktycznego podziału mieszkania, co Sąd jedynie potwierdzi w orzeczeniu kończącym postępowanie. Sąd może również rozstrzygnąć, w jakich częściach małżonkowie zobowiązani są pokrywać opłaty za mieszkanie, a nawet może zakazać przyprowadzania do mieszkania osób trzecich w czasie wspólnego zamieszkiwania przez małżonków.
Jeśli taka jest wola małżonków, Sąd nie będzie orzekał w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. Do tego konieczne jest złożenie zgodnego wniosku przez obie Strony.
Kiedy zaś jedno z małżonków swoim rażąco nagannym postępowaniem sprawia, że wspólne zamieszkiwanie jest niemożliwe, sąd może, na wniosek drugiego małżonka orzec eksmisję w wyroku rozwodowym. Wniosek taki można zgłosić już w pozwie lub później, w trakcie postępowania sądowego.
Przeniesienie własności mieszkania na rzecz jednego z małżonków możliwe jest również w ramach sprawy o podział majątku wspólnego wszczętej na wniosek małżonka w trakcie sprawy o rozwód, w odrębnym postępowaniu lub w drodze umowy Stron.
Sprawy o rozwód toczą się przed sądem okręgowym, właściwym ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania Stron. Postępowanie w sprawie o rozwój inicjuje pozew o rozwód złożony przez jednego z małżonków. Należy w nim uwzględnić wszystkie, niezbędne kwestie omówione powyżej. W pozwie wskazujemy również wnioski dowodowe, w tym dowód z zeznań świadków wskazując jednocześnie okoliczności, na jakie mają oni zeznawać. Sąd doręcza odpis pozwu drugiemu małżonkowi, zobowiązując go do złożenia odpowiedzi na pozew. W tej odpowiedzi druga Strona oświadcza, czy zgadza się na zaproponowane w pozwie warunki i przedstawia swoje stanowisko, a ewentualnie też wnioski dowodowe. Bywa czasem, że już na tym etapie Strony, za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika uzgadniają wspólne warunki, na jakich zakończy się ich małżeństwo. W tej sytuacji sprawa może skończyć się już na pierwszym terminie i wówczas sprawa o rozwód trwa zaledwie kilka miesięcy. Jeśli jednak małżonkowie pozostają w konflikcie lub rozwód ma nastąpić z orzeczeniem winy jednego z nich z reguły sprawa o rozwód może trwać od jednego roku do nawet kilku lat. Konieczne jest bowiem udowodnienie winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego i ustalenie wszelkich kwestii, w tym m.in. alimentów na rzecz wspólnych dzieci, władzy rodzicielskiej nad nimi, czy sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania. W sytuacji, gdy małżonkowie są reprezentowani przez fachowych pełnomocników, ich osobista obecność jest konieczna na jednej lub dwóch rozprawach, pierwszej i ostatniej (poza przypadkiem dojścia do porozumienia już po złożeniu pozwu, wtedy całe postępowanie kończy się na jednym terminie rozprawy).
Na koniec Sąd wydaje wyrok, który jest nieprawomocny, tzn. przysługuje małżonkom prawo do odwołania się od niego do Sądu II instancji, w tym przypadku do Sądu Apelacyjnego, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wyroku z uzasadnieniem.
W sytuacji, gdy ten z małżonków, który złożył pozew o rozwód nie stawi się na pierwszej rozprawie bez usprawiedliwienia, Sąd zawiesi postępowanie na minimum 3 miesiące. Nie dojdzie do tego tylko wtedy, gdy Powód jest reprezentowany przez fachowego pełnomocnika. Sąd przesłucha wówczas drugą Stronę, która stawiła się na rozprawie. Gdy nieobecność Powoda dotyczy kolejnego terminu rozprawy, Sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe bez jego udziału. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo Pozwanego nie stanowi natomiast przeszkody do rozpoznania sprawy. Myli się zatem ten, kto pozostaje w przeświadczeniu, że swoją nieobecnością może zablokować przeprowadzenie sprawy o rozwód. Sąd ma możliwość pominięcia dowodu z przesłuchania strony, która nie stawia się na rozprawę bez usprawiedliwienia i wydania wyroku zaocznego.
Opłata sądowa od pozwu o rozwód wynosi 600,00 zł i należy ją uiścić już razem z pozwem. Jeżeli sąd w toku postępowania o rozwód ma dokonać również podziału majątku, należy uiścić dodatkowo opłatę w kwocie 300 zł lub 1000 zł (w zależności od tego, czy projekt sposobu podziału majątku jest zgodny czy nie). Jeżeli stronę w postępowaniu o rozwód ma reprezentować radca prawny, należy uiścić opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł do właściwego urzędu miasta. Wynagrodzenie radcy prawnego jest ustalane z każdym klientem indywidualnie.
Należy też pamiętać o możliwości złożenia wraz z pozwem wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub w części – należy wówczas załączyć do pozwu oświadczenie o stanie rodzinnym i majątkowym. Zwolnienie od kosztów sądowych nie jest zwolnieniem od zwrotu kosztów pełnomocnika procesowego strony przeciwnej w razie przegranej w procesie. W zależności od okoliczności indywidualnej sprawy należy również liczyć się z kosztami postępowania dowodowego (wynagrodzenie biegłego sądowego, koszty stawiennictwa świadków).
Jeżeli jeden z małżonków zostanie uznany za wyłącznie winnego za rozkład pożycia małżeńskiego, to na żądanie małżonka niewinnego będzie on musiał zwrócić wszystkie koszty postępowania. W sytuacji, gdy zapadnie wyrok rozwodowy bez orzeczenia o winie, sąd zwróci powodowi, który uiścił całą opłatę połowę wpisu, czyli 300,00 zł. Ponadto od byłego małżonka można żądać zwrotu ¼ wpisu (150 zł). Pozostałe koszty procesu będą podzielone po połowie, a koszty pełnomocników każda ze stron poniesie we własnym zakresie.
Przede wszystkim dlatego, że sprawy o rozwód są zwykle obciążające emocjonalnie dla małżonków, a emocje zawsze są złym doradcą. Pełnomocnik nie tylko sformułuje pozew o rozwód, będzie reprezentował Stronę w trakcie postępowania dowodowego, zadawał pytania Stronom i świadkom, ale także podejmie próbę ugodowego zakończenia sprawy, co w przypadku, kiedy po dwóch stronach są niereprezentowani przez pełnomocników, skonfliktowani małżonkowie, jest bardzo trudne. Przede wszystkim jednak, gdy w sprawie bierze udział pełnomocnik, obecność Strony na rozprawie nie jest konieczna (poza przypadkiem wezwania przez Sąd do osobistego stawiennictwa), co pozwala zaoszczędzić małżonkowi czas i nerwy.
Nasza Kancelaria oferuje pomoc od dokonania czynności przed złożeniem pozwu, sporządzenie pozwu i reprezentowania przed Sądem aż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Zgodnie z wolą Klienta prowadzimy negocjacje ugodowe z drugą Stroną. Dokładamy wszelkiej staranności, aby jak najlepiej zabezpieczyć interes Klienta, traktując każdą sprawę indywidualnie.
Jeśli potrzebujesz porady prawnika w sprawie rozwodu zapraszamy do kontaktu.
