Z punktu widzenia przepisów prawa jest niczym innym, jak prawnym rozdzieleniem małżonków, bez rozwiązania związku małżeńskiego, a jej główną rolą jest ich pojednanie i przywrócenie prawidłowo funkcjonującego małżeństwa. Należy w tym miejscu podkreślić, iż rozwód i separacja to dwie, różne instytucje. Ich wspólną cechą jest zaś to, że wywołują takie same skutki w majątku wspólnym małżonków znosząc małżeńską wspólność ustawową i to właśnie ta cecha najczęściej skłania małżonków na złożenie wniosku o orzeczenie separacji. Poza tym, zarówno orzeczenie rozwodu, jak i pozostawanie w separacji pozbawia małżonków prawa do dziedziczenia po sobie, jak i prawa do ubiegania się o zachowek.
Sprawa o separację może być rozpoznana w dwóch trybach. W sytuacji gdy małżonkowie chcą jej zgodnie i nie mają wspólnych, małoletnich dzieci, postępowanie odbywa się w trybie nieprocesowym, na podstawie zgodnego żądania (wniosku) Stron. Sprawa ogranicza się wtedy zazwyczaj do jednego posiedzenia, po którym Sąd wydaje postanowienie. W takim postanowieniu Sąd nie rozstrzyga o winie któregokolwiek z małżonków. Może jednak orzec np. co do alimentów na rzecz współmałżonka, czy sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania, jednak tylko, jeśli małżonkowie złożą zgodny wniosek w tym zakresie. Sprawa rozpoznawana w takim trybie kończy się o wiele szybciej i jest też dużo mniej kosztowna. Opłata sądowa od wniosku o separację wynosi 100,00 zł.
W przypadku braku porozumienia małżonków, Sąd rozstrzygnie o separacji w postępowaniu procesowym (tzw. zwykłym trybie). Postępowanie takie inicjuje jeden z małżonków składając pozew do sądu okręgowego właściwego ze względu na wspólne miejsce zamieszkania małżonków, a jeśli takiego nie ma – miejsce zamieszkania strony pozwanej. Następnie, Sąd na jednej lub kilku rozprawach prowadzi postępowanie dowodowe. Sprawa kończy się wyrokiem Sądu, w którym tak, jak w przypadku rozwodu orzeka się o winie małżonków (chyba że na zgodny wniosek małżonkowie rezygnują z orzekania o winie). Ponadto sąd może też orzec w kwestiach takich jak: władza rodzicielska, kontakty z dzieckiem, alimenty na rzecz współmałżonka i dzieci, czy sposób korzystania ze wspólnego mieszkania. Opłata sądowa o pozwu o separację wynosi 600,00 zł.
Trzeba również dodać, że nie zawsze separacja będzie dopuszczalna. Sąd nie rozstrzygnie o separacji, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych, małoletnich dzieci albo orzeczenie jej byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli małżonkowie zdecydują, że chcą kontynuować małżeństwo, składają do sądu okręgowego wniosek o zniesienie separacji. Wszystkie, poprzednie postanowienia wydane w postępowaniu o orzeczenie separacji zostają uchylone, a małżeństwo wraca do poprzednich zasad funkcjonowania. Aby to jednak było możliwe, potrzebny jest zgodny wniosek małżonków.
Każdą sprawę traktujemy indywidualnie, bo każda jest inna. Na spotkaniu omawiamy wszelkie jej aspekty i doradzamy takie rozwiązanie, które będzie najlepsze dla Klienta. Kancelaria zajmuje się sprawą kompleksowo, tj. od prowadzenia czynności przedsądowych, jak i postępowania w Sądzie do czasu jego prawomocnego zakończenia.
