Szczepienia obowiązkowe i przeciwepidemiczne, jak każde świadczenie zdrowotne, nieuchronnie wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Obawy z tym związane bardzo często stanowią przyczynę rezygnacji ze szczepień zarówno przez dorosłych jak i szczepień dzieci. Od 01 stycznia 2023 roku osoby, u których wystąpiły poważne działania niepożądane po szczepieniu, mogą liczyć na odszkodowanie z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych.
Odszkodowanie za tzw. negatywny odczyn poszczepienny to nic innego jak świadczenie pieniężne przyznawane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych lub uzyskiwane na zasadach ogólnych w rozstrzygnięciu postępowania sądowego. W niniejszym artykule skupimy się na jednej z możliwości dochodzenia odszkodowania jakim jest postępowanie prowadzone przed Rzecznikiem Praw Pacjenta o odszkodowanie z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych.
Powołanie Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych stanowi realizację zasady solidarności społecznej, która jest kluczem dla powszechnej realizacji szczepień ochronnych. Ustawodawca dostrzegł jak istotny jest aspekt powszechności szczepień ochronnych, którego zadaniem jest zapewnienie ochrony przed chorobami zakaźnymi obywateli.
Pomysł utworzenia swego rodzaju funduszu odszkodowawczego za powikłania poszczepienne nie jest pomysłem nowym, bowiem z powodzeniem funkcjonuje od wielu lat w innych krajach Unii Europejskiej.
Przyjęte rozwiązanie tworzy szybką ścieżkę prawną do uzyskania odszkodowania dla osób, u których wystąpiły niepożądane powikłania poszczepienne, bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi.
Jednak nie dla każdego Poszkodowanego nowe rozwiązania będą korzystne. Należy pamiętać, że niektóre z ciężkich powikłań mogą okazać się na tyle poważne, że odszkodowanie możliwe do uzyskania w postępowaniu sądowym może wielokrotnie przewyższać nawet najwyższe możliwe świadczenie (100.000 zł) przyznawane przez Rzecznika Praw Pacjenta!
Kancelaria RS Prawnik w Lublinie od wielu lat doradza Klientom wybór odpowiednich kroków prawnych dla uzyskania maksymalnie wysokich odszkodowań za błędy medyczne oraz powikłania poszczepienne.
Świadczeniem kompensacyjnym są objęte szczepienia wykonane po 01 stycznia 2023 roku rutynowo w ramach obowiązkowych szczepień ochronnych przede wszystkim dzieci i młodzieży do 19. roku życia (błonica; gruźlica; inwazyjne zakażenia Haemophilus influenzae typu b; inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae; krztusiec; nagminne zapalenie przyusznic – świnka; odra; ospa wietrzna; ostre nagminne porażenie dziecięce – poliomyelitis; różyczka; tężec; wirusowe zapalenie wątroby typu B; wścieklizna; zakażenia powodowane przez rotawirusy) oraz nieobowiązkowe szczepienia akcyjne, które są przeprowadzane w sytuacji epidemii organizowane przez organy państwa i finansowane ze środków budżetu państwa, takich jak szczepienia przeciw odrze, meningokokom lub COVID-19 (po 26 grudnia 2020 roku), błonicy, krztuścowi, odrze, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (szczepienia ochronne, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 4 pkt 2, art. 17 ust. 10 albo art. 46 ust. 4 pkt 7 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, dalej: „ustawy zakaźnej”.
W przypadku szczepień obowiązkowych realizowanych w ramach rutynowego, corocznego Programu Szczepień Ochronnych świadczenie kompensacyjne przysługuje również w sytuacji, gdy obowiązkowe szczepienie ochronne zostało wykonane szczepionką inną, niż ta, która została zakupiona przez ministra właściwego do spraw zdrowia.
Zatem możliwością ubiegania się o odszkodowanie są objęte powikłania poszczepienne po:
Natomiast świadczenie kompensacyjne nie obejmuje przypadków działań niepożądanych, które wystąpiły po szczepieniu w ramach szczepień zalecanych (wymienionych w aktach wykonawczych do art. 19 i 20 ustawy zakaźnej), tj. np. przeciw: cholerze; durowi brzusznemu; grypie; inwazyjnym zakażeniom Neisseria meningitidis ; inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae ; japońskiemu zapaleniu mózgu; kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM); ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV); półpaścowi; zakażeniom wirusem syncytialnym układu oddechowego (RSV); żółtej gorączce oraz zalecanym szczepieniom ochronnym dla pracowników – m.in. wąglikowi, jadowi kiełbasianemu.
Warto zacząć od wyjaśnienia czym jest „powikłanie” poszczepienne, zwane także „niepożądanym odczynem poszczepiennym” (NOP)? Tym mianem określa się wszelkie negatywne skutki zdrowotne występujące u Pacjenta, które zostały wywołane w związku z przyjętą dawką szczepionki.
Zatem czy za wszelkie tego rodzaju powikłania świadczenie z Funduszu Kompensacyjnego przysługuje? Otóż nie, ustawa ogranicza możliwość ubiegania się o świadczenie odszkodowawcze w tym trybie wyłącznie do tych działań niepożądanych, które zostały wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego. Zatem złożenie wniosku musi zostać poprzedzone analizą, czy powikłanie, które wystąpiło u Pacjenta zostało ujęte przez producenta szczepionki w owej charakterystyce produktu.
Co więcej, możliwość przyznania świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Szczepień Ochronnych została ograniczona czasowo – można się o nie ubiegać za powikłania występujące w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki albo szczepionek.
Dodatkowe ograniczenie dotyczy doniosłości negatywnych skutków zdrowotnych wypłata odszkodowania nastąpi wyłącznie wobec tych skutków działań niepożądanych, które spowodowały konieczność hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni albo polegały na wystąpieniu u Pacjenta wstrząsu anafilaktycznego, powodującego konieczność obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym albo izbie przyjęć lub hospitalizacji przez okres do 14 dni.
Podsumowując, świadczenie kompensacyjne będzie przysługiwało zarówno wtedy, gdy działanie niepożądane szczepionki było bezpośrednią przyczyną hospitalizacji, jak i wtedy, gdy następstwem działania niepożądanego było pogorszenie stanu zdrowia wymagające hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni. Przyjęte kryterium czasowe 14 dni nie będzie dotyczyć tych przypadków, gdzie doszło do wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, który po rozpoczęciu leczenia ma tendencję do szybkiego ustępowania, ale stanowi poważne działanie niepożądane zagrażające życiu Pacjenta.
Co w przypadku wystąpienia lżejszych powikłań powodujących konieczność hospitalizacji jedynie kilkudniowej, niezwiązanej ze wstrząsem anafilaktycznym? Otóż w takiej sytuacji Pacjentom pozostaje możliwość ubiegania się o odszkodowanie na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego – na drodze postępowania sądowego. Specjaliści Kancelarii Radcy Prawnego Radosława Śliżewskiego w Lublinie zapewniają w tym zakresie wszechstronną pomoc osobom poszkodowanym.
Na pytanie o to kto może ubiegać się o wypłatę świadczenia kompensacyjnego jest jedna odpowiedź – może to być tylko osoba, u której ujawniły się działania niepożądane po podaniu szczepionki. Jedynie w przypadku osoby zaszczepionej, która nie może samodzielnie wystąpić z wnioskiem (np. w przypadku osoby ubezwłasnowolnionej lub małoletniego dziecka) – taki wniosek w imieniu tej osoby może złożyć jej przedstawiciel ustawowy.
Co zatem w sytuacji, gdy po podaniu szczepionki powikłania były na tyle poważne, że pacjent zmarł? Wówczas wykluczona jest możliwość ubiegania się o odszkodowanie w trybie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, tj. w drodze postępowania przed Rzecznikiem Praw pacjenta. Jednak rodzina zmarłego pacjenta nie jest pozbawiona możliwości ubiegania się o odszkodowanie, bowiem roszczenia można dochodzić na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, tj. w drodze postepowania sądowego. Kancelaria RS Prawnik w Lublinie niejednokrotnie uzyskała świadczenia odszkodowawcze dla rodzin pacjentów zmarłych w skutek udzielenia świadczeń zdrowotnych.
Jak już zostało wspomniane – powikłania po podaniu szczepionki uprawnia osoby, u których takie negatywne skutki wystąpiły, do uzyskania odszkodowania – świadczenia kompensacyjnego.
Świadczenie kompensacyjne ma charakter zryczałtowanej kwoty, której wysokość została wskazana w przepisach ustawy. Jej wysokość zależy przede wszystkim od długości okresu hospitalizacji, która miała wskutek powikłań poszczepiennych. Świadczeniem kompensacyjnym zostaną objęte działania niepożądane, które wystąpiły w wyniku szczepień wykonanych przeciwko COVID-19 przeprowadzonych po dniu 26 grudnia 2020 r., oraz pozostałe szczepienia ochronne objęte przepisami ustawy przeprowadzone od dnia 1 stycznia 2023 r. (zobacz szerzej pkt 3 artykułu).
Wysokość świadczenia kompensacyjnego wynosi w przypadku:
Świadczenie kompensacyjne jest dodatkowo podwyższane w przypadku:
Elementem świadczenia kompensacyjnego mogą być także koszty dalszego leczenia lub rehabilitacji po zakończeniu przez pacjenta hospitalizacji do wysokości 10 000 zł, przy czym łączna suma świadczenia kompensacyjnego przysługującego poszkodowanemu pacjentowi nie może być wyższa niż 100 000 zł.
Kwoty świadczeń kompensacyjnych wypłacanych z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych są wolne od podatku dochodowego.
Postępowanie administracyjne w sprawie wypłaty świadczenia kompensacyjnego za powikłania poszczepienne inicjuje wniosek składany do właściwego organu – Rzecznika Praw Pacjenta.
Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego może być złożony w terminie:
Wniosek musi zawierać m.in. dane osobowe wnioskodawcy, dane kontaktowe, dane o stanie zdrowia, określenie rodzaju i daty przyjęcia szczepionki oraz wyczerpujący opis stanu faktycznego sprawy. Do wniosku należy dołączyć dokumenty stanowiące dowód przyjęcia szczepienia oraz powikłań i ich skutków, a także oświadczenie, że w przedmiotowej sprawie nie toczy się i nie zostało prawomocnie zakończone postępowanie sądowe.
Złożenie wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego podlega opłacie w wysokości 200 zł uiszczanej na rachunek bankowy Funduszu. Należy jednak pamiętać, że opłata jest rok rocznie modyfikowana (waloryzowana) o średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Z tego też względu przed złożeniem wniosku należy koniecznie sprawdzić jaka jest aktualna wysokość tej opłaty. Uiszczenie nieprawidłowej opłaty spowoduje niepotrzebne przedłużenie postępowania, a co za tym idzie, odsunie w czasie moment uzyskania należnego odszkodowania.
Opłata podlega zwrotowi w przypadku przyznania świadczenia kompensacyjnego. Rozstrzygnięcie w sprawie zwrotu tej opłaty następuję „z urzędu”, tj. bez dodatkowego wniosku i zawarte jest w decyzji w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego.
W toku sprawy organ zwykle zasięga opinii Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, która określa czy powikłania pacjenta mają związek z przyjętą szczepionką oraz czy występujące powikłanie zostało ujawnione w Charakterystyce Produktu Leczniczego danego preparatu.
Na podstawie wydanej przez Zespół opinii Rzecznik Praw Pacjenta wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia kompensacyjnego lub o odmowie jego przyznania. Od decyzji Rzecznika Praw Pacjenta przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
W założeniu postępowanie o odszkodowanie za powikłania poszczepienne ma być bardzo szybkie, bowiem ustawa wyznacza Rzecznikowi Praw Pacjenta 2-miesięczny termin na wydanie decyzji w sprawie.
Rzecz jasna w przypadku złożenia wniosku zawierającego braki formalne lub fiskalne czas postepowania się wydłuży, bowiem organ wezwie wnioskodawcę do ich usunięcia w terminie 30 dni od dnia doręczenia, ze wskazaniem stwierdzonych w nim braków. W razie ich nieprawidłowego uzupełniania Rzecznik pozostawi wniosek bez rozpoznania.
Jak już wspomniano, na decyzję wydaną przez Rzecznika przysługiwać skarga do sądu administracyjnego. Zatem postępowanie ma charakter jednoinstancyjny.
Świadczenie kompensacyjne stanowiące odszkodowanie za powikłania poszczepienne wypłaca się w terminie 14 dni od dnia upływu terminu zaskarżenia decyzji.
Niezależnie od uzyskanego świadczenia w ramach Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, osoba pokrzywdzona zachowuje możliwość wystąpienia na drogę postępowania sądowego celem uzyskania pełnej kompensacji doznanej szkody. Wówczas przyznane świadczenie kompensacyjne jest zaliczane na poczet zadośćuczynienia lub odszkodowania w postępowaniu cywilnym związanym z wystąpieniem działań niepożądanych po podanej szczepionce albo podanych szczepionkach.
Kancelaria Radcy Prawnego Radosława Śliżewskiego – RS Prawnik w Lublinie posiada wieloletnie doświadczenie w reprezentacji interesów pacjentów poszkodowanych na skutek błędu medycznego.
Nasz zespół specjalistów zapewnia profesjonalną pomoc prawną na każdym etapie postępowania o błąd medyczny oraz odszkodowanie za powikłania poszczepienne. Uznana renoma Kancelarii sprawia, że zaufało nam już tysiące osób z całej Polski oraz z zagranicy.
Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą i skonsultowania swojej sprawy. Sytuacja każdej osoby pokrzywdzonej na skutek błędu medycznego jest różna, stąd w celu uzyskania fachowej pomocy w swojej sprawie zachęcamy do kontaktu z kancelarią pod nr telefonu 502 518 300 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej kontakt@rsprawnik.pl
Niniejszy artykuł nie stanowi indywidualnej porady prawnej, lecz informację o obowiązującym prawie aktualną na dzień 09 listopada 2023 roku.
